Marijke Huisman krijgt Lira-beurs voor Queer geschiedenis van Nederland

In het kader van de Beurzenregeling Wetenschappelijke Boeken heeft het bestuur van Stichting Lira Fonds aan Marijke Huisman een beurs van 37.500 euro toegekend voor het schrijven van een Queer geschiedenis van Nederland, in het voorjaar van 2026 te verschijnen bij uitgeverij Atlas Contact.

Queer geschiedenis van Nederland gaat over het werk dat activisten vanaf circa 1900 hebben verzet om de geschiedenis van LHBT-personen, organisaties en ontwikkelingen zichtbaar te maken en te verankeren in het collectieve geheugen.

Dergelijk ‘memory activism’ is onlosmakelijk verweven met de strijd voor emancipatie van homoseksuele mannen, lesbische vrouwen, biseksuelen en transgender personen. Eerdere generaties activisten speurden al naar historische rolmodellen en ‘roots’, met een stroom aan historische producten als gevolg – van gespecialiseerde archieven tot publieksboeken en tijdschriften, proefschriften en monumenten. Maar die geschiedenis wordt nu bekritiseerd door een nieuwe generatie activisten, die aandacht eisen voor bijvoorbeeld queers van kleur en transgenders.

In haar onderzoek zal Marijke Huisman zich precies op die dynamiek richten. Ze zal belichten hoe de regenbooggemeenschap vanaf circa 1900 de eigen geschiedenis heeft gemaakt en hoe die onder invloed van nieuwe inzichten en krachtsverhoudingen in de LHBT-beweging is veranderd: welke personen en groepen waren wanneer in het emancipatieproces dominant, welke geschiedenissen werden daardoor (niet) belicht, welke personen of groepen stelden het geschiedverhaal wanneer en waarom ter discussie, en hoe gaven zij die weer een andere invulling?

Aan de hand van kenmerkende, naar kleur, gender en seksualiteit diverse cases uit de Nederlandse LHBT-geschiedenisproductie zal duidelijk worden gemaakt dat ‘de’ LHBT-geschiedenis niet als zodanig bestaat, maar telkens opnieuw de inzet van strijd is. Daarmee historiseert of ‘queert’ het onderzoek als het ware de eenzijdig witte en tamelijk verkokerde homo-, lesbo- en trans-geschiedschrijving tot nog toe, met als een doel een meer inclusieve geschiedenis.

Het onderzoek zal resulteren in een publieksboek, in het voorjaar van 2026 te verschijnen bij uitgeverij Atlas Contact. Samen met vakdidacticus Hanneke Tuithof zal Marijke Huisman het boek ook verwerken in een nascholingsprogramma voor leerkrachten mens- en maatschappijvakken in het voortgezet onderwijs.